Wem

Oddi ar Wicipedia
Wem
Mathtref farchnad Edit this on Wikidata
Ardal weinyddolWem Urban
Daearyddiaeth
SirSwydd Amwythig
(Sir seremonïol)
GwladBaner Lloegr Lloegr
Yn ffinio gydaAmwythig Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau52.8555°N 2.725°W Edit this on Wikidata
Cod OSSJ514289 Edit this on Wikidata
Cod postSY4 Edit this on Wikidata
Map

Tref farchnad yn sir seremonïol Swydd Amwythig, Gorllewin Canolbarth Lloegr, ydy Wem.[1] Fe'i lleolir ym mhlwyf sifil Wem Urban yn awdurdod unedol Swydd Amwythig. Saif 9 milltir (14 km) i'r gogledd o'r Amwythig ar y rheilffordd rhwng y dref honno a Crewe yn Swydd Gaer.[2]

Mae enw'r dref yn deillio o'r hen Saesneg wamm, sy'n golygu cors, gan fod tir corsiog yn bodoli yn ardal y dref. Dros amser, cafodd hyn ei lygru i ffurfio "Wem". [3] Mae ganddi boblogaeth o oddeutu 5,142.[4]

Dos i Wem[golygu | golygu cod]

Mewn rhannau o'r hen Sir Feirionnydd defnyddir y term "Dos i Wem" i olygu "dos o 'ma", "i ffwr' a thi", "hel dy draed i rwle", "ffŵc off". Gan fod Wem ychydig bach dros y ffin rhwng Cymru a Lloegr grym yr ymadrodd yw "dos allan o'r wlad", "dos yn ddigon pell o'r fan hyn" [5]

Glyn Dŵr[golygu | golygu cod]

Ym 1410 cafodd tref Wem ei "llosgi'n llwyr a'i gwastraffu gan y gwrthryfelwyr Cymreig" yn ystod Gwrthryfel Glyn Dŵr. [6]

Enwogion Wem[golygu | golygu cod]

Pysen bêr[golygu | golygu cod]

Yn y dref cafodd y bysen bêr ei drin yn fasnachol am y tro gyntaf, o dan yr amrywiaeth o'r enw Eckford Sweet Pea, ar ôl ei ddyfeisiwr, y garddwriaethwr Henry Eckford. Cyflwynodd isrywogaeth o'r bysen bêr gyntaf ym 1882, a sefydlodd yn Wem ym 1888, gan ddatblygu a chynhyrchu llawer mwy o isrywogaethau.

Chwaraeon[golygu | golygu cod]

Mae clybiau chwaraeon yn y dref yn cynnwys:

  • Clwb Pêl-droed Tref Wem
  • Clwb Criced Wem [9]
  • Clwb Tenis Wem
  • 3 Clwb Bowlio

Bywyd crefyddol[golygu | golygu cod]

Yn y dref mae pedair prif eglwys:

Oriel[golygu | golygu cod]

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. British Place Names; adalwyd 27 Medi 2020
  2. OS Explorer Map 241, Shrewsbury, Wem, Shawbury & Baschurch. ISBN 978-0-319-46276-8
  3. "History of Wem". Wem. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2008-06-16. Cyrchwyd 2 July 2008.
  4. Gwefan ystadegau'r Cyfrifiad Cenedlaethol: Swyddfa Ystadegau Gwladol; adalwyd 09/02/2013
  5. O. M. Lloyd O Gader Idris tud 170, Gwasg y Dydd Dolgellau, 1997
  6. Everard, Judith (2019). The Victorian history of Shropshire. Wem. J. P. Bowen, Wendy Horton. [London]. ISBN 978-1-912702-08-4. OCLC 1079338551.
  7. Dickins, William (1987). An Illustrated Literary Guide to Shropshire. Shropshire Libraries. tt. 84–85, 117. ISBN 0-903802-37-6.
  8. IMDb Database retrieved 17 March 2018
  9. Cooper, Dave. "Wem Cricket Club are crowned champions". www.shropshirestar.com. Cyrchwyd 2020-05-06.
  10. "St Peter & St Pauls, Wem". www.wemcofe.co.uk. Cyrchwyd 2020-05-09.
  11. "Home". Wem Baptist Church (yn Saesneg). Cyrchwyd 2020-05-09.
  12. "Wem Churches near Shrewsbury, Shropshire".
  13. "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-03-03. Cyrchwyd 2021-02-22.