Pen Gwyn

Mae Pen Gwyn yn gymeriad anthropomorffig sydd yn ymddangos yng nghylchgronau plant ac ar nwyddau Urdd Gobaith Cymru, mae o'n greadur gwyn coch a du wedi ei seilio ar siâp pengwin.

Crëwyd y cymeriad Pen Gwyn ym 1979 gan Wynne Melville Jones, swyddog cyfathrebu'r Urdd ar y pryd, i fod yn gyfaill i Mistar Urdd penderfynodd Jones i greu cymeriad byddai'n symbol o berthynas plant Cymru a phlant y Wladfa.

Cyflwynwyd Pen Gwyn i blant Cymru am y tro cyntaf ym Maes Awyr Caerdydd yn dod allan o awyren a oedd wedi hedfan o Batagonia, roedd nifer o aelodau'r Urdd yno, yng nghwmni Mistar Urdd i'w groesawu.

Ymddangosodd Pen Gwyn mewn stribedi cartŵn am helyntion Mr Urdd yn y cylchgrawn Deryn a ddyluniwyd gan Mary Vaughan Jones creawdwr Sali Mali. Yn ogystal fe ryddhawyd cân Pen Gwyn, wedi'i chyfansoddi gan Geraint Davies a'i pherfformio gan Emyr Wyn.

Prin bu'r sôn am Pen Gwyn o ganol y 1980au hyd Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd, Caerffili 2015 pan ddychwelodd i Gymru fel rhan o ddathliadau 150 mlynedd taith y Mimosa i ffurfio'r Wladfa, yn ogystal ag ymweld â'r eisteddfod ail ymddangosodd Pen Gwyn fel cymeriad stribed cartŵn yn CIP, cylchgrawn yr Urdd i blant 7-11 oed.