Neidio i'r cynnwys

Cambriol

Oddi ar Wicipedia
Cambriol
Mathanheddiad dynol Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirNewfoundland a Labrador Edit this on Wikidata
GwladCanada Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau46.916°N 53.231°W Edit this on Wikidata
Map

Gwladfa Gymreig fyrhoedlog yn Newfoundland oedd Cambriol. Prif ysgogydd a chefnogwr ariannol y wladfa arfaethedig oedd William Vaughan (1575 - 1641), gŵr bonheddig a llenor o'r Gelli Aur, Sir Gaerfyrddin.

Ar ôl gweld cymaint oedd y tlodion yn dioddef yn ei sir enedigol a chyn lleied o obaith oedd iddynt wella eu sefyllfa, penderfynodd Vaughan geisio sefydlu gwladfa iddynt yn yr Amerig. Prynodd barsel o dir ar orynys Avalon yn Newfoundland (yn nwyrain Canada heddiw) gan y London and Bristol Company yn 1616 a threfnodd, ar ei draul ei hun, i anfon ymsefydlwyr yno. Aeth y criw cyntaf allan yn 1617 ac ymsefydlasant ar safle tref Renews heddiw. Rhoddwyd yr enw Cambriol ar y wladfa newydd (enw sy'n seiliedig ar y gair Cambria, yr enw Lladin am Gymru).

Ond methiant fu'r wladfa o fewn ugain mlynedd, yn bennaf oherwydd yr hinsawdd oer a oedd yn gwneud hi'n anodd i amaethu'n llwyddiannus yno a diffyg arweinyddiaeth ac offer amaethu.